Aanleiding:
Hoe jongeren via hun eigen taal werk maken van een leefomgeving voor iedereen
Er is een vernieuwende aanpak nodig om de leefbaarheid in de wijken van Arnhem-Zuid te verbeteren. Ooit opgezet om snel de naoorlogse woningnood op te lossen zijn deze wijken vervallen tot “krachtwijken’. Jongeren in deze wijken hebben het extra zwaar. Niet alleen hebben ze minder kansen dan jongeren die opgroeien in ‘rijkere’ wijken, door stigmatisering groeien ze op met minder zelfvertrouwen en meer afstand tot de rest van de samenleving.
De aanleiding van het project:
Hoe werken we aan een leefbare wijken met en voor iedereen en waar ook jongeren zich onderdeel van voelen?
Dat resulteert erin dat zij zich geen onderdeel voelen van hun eigen leefomgeving. Met name deze kansrijke jongeren in een kwetsbare positie hebben hulp nodig. Dat is nog niet zo eenvoudig door groeiende wachtlijsten en overbelaste zorgsystemen door de COVID-19 crisis, zo zag journalist Rik Kuiper van de Volkskrant.
Zijn er oplossingen?
Jazeker! Gelukkig zijn er manieren om jongeren helpen en één daarvan is de deelname aan cultuur. Daarvan is bekend dat het bijdraagt aan het ontwikkelen van doorzettings- en concentratievermogen en het verbeteren van veerkracht, zelfvertrouwen en eigenwaarde. Specifiek jongeren in een kwetsbare omgeving ontwikkelen zo een positiever zelfbeeld en perspectief op een betere toekomst.
Kennismaken:
Het samen spelen van muziek als verbindende taal in de wijk
Het team van Bureau Ruimtekoers trok samen met muzikanten Cassandra Onck en Mauro Casarini en jongerenwerker Jeffrey Neijs de wijken in. Op zoek naar jongeren die met hen in gesprek wilden over hun eigen leefomgeving en wijk. De jongeren gaven aan dat er weinig activiteiten en voorzieningen voor hen zijn en dat zij zich niet begrepen voelen door hun omgeving. Zij vertelden dat deze situatie hun beeld op de samenleving negatief beïnvloedt.
De jongeren uitten zich via hun muziek. Met beats en lyrics delen zij hun emoties en gedachten over zichzelf en hun positie in de wijk. Muziek is voor hen de taal om ’te connecten’. Is het mogelijk om via de taal van muziek de jongeren te betrekken bij de leefomgeving?
Een spin in het muzikale web
In het project koppelden de makers – als een spin in het muzikale web van de wijken in Arnhem-Zuid – jongeren uit de wijken aan traditionele muziekverenigingen die óók actief zijn in de wijk: het Amusementsorkest Door Wilskracht Sterk (DWS) en het Arnhems Klarinettenkoor (AKK). Door deze ongewone ontmoetingen ontdekten de makers, jongeren en amateurmuzikanten elkaar en vormden ze netwerken met langdurige verbindingen.
Iederéén heeft wel iets met muziek!
Dat muziek een universele taal is werd duidelijk toen inwoners van de wijken massaal hun lievelingsliedje deelden na een oproep in de wijkkrant. De makers maakten samen met het team van Ruimtekoers een openbare afspeellijst op Spotify.
Tijdens de traditionele weekmarkt in de wijk werd de playlist live gespeeld door dj’s in de publieke ruimte. Zo zijn er nog eens tientallen nieuwe liedjes toegevoegd. En kreeg nog een bredere doelgroep toegang tot het project. De playlist onderdeel van het openbare leven.
Samen maken:
Een muzikaal manifest voor de eigen wijk!
Aan de slag! De makers, jongeren en amateurmuzikanten kwamen samen en begonnen met een muzikaal maakproces. Met artistieke werkmethoden leerden ze elkaar en elkaars muzikale voorkeuren kennen. Deze ongewone ontmoetingen vormden de basis van een muzikaal manifest voor de eigen wijk.
Het muzikale manifest bestond uit een reeks van muzikale producten gebaseerd op die ontmoetingen. Samen maakten zij een EP met vier tracks en ‘releaseden’ die op platformen als Spotify en Apple Music. Ze maakten een bijhorende videoclip, organiseerden “beats & lyrics workshops” voor jongeren en organiseerden vijftien “pop-up optredens” tijdens de Tour van Zuid in de publieke ruimte.
RC
Cassandra
Bart
Samen evalueren:
Op naar het vervolg, een nieuw Zuiderstroom in 2022
Het allermooiste aan deze eerste editie van Zuiderstroom was dat er een enorm enthousiasme is losgekomen. Dat leidde tot een onconventionele kleurrijke muzikale groep van jongeren uit de straatcultuur en muzikanten uit de burgercultuur, waarvan de leden elkaar nog steeds opzoeken. Door deze ongewone ontmoetingen en nieuwe verbindingen draagt het project bij aan een leefbare wijk voor iedereen, ook jongeren.
Het project leidde tot acht studiosessies, twee workshops voor beginnende muzikanten in de wijk, twee interventies in de publieke ruimte, meerdere optredens van de jongeren in de publieke ruimte en een release party van de EP. Bovendien maakte het nieuwe collectief een EP en videoclip!
Inzichten van het project
Gedurende de try-out en tijdens de evaluatie kwamen er drie heldere inzichten naar voren:
- Alle deelnemers voelen zich meer betrokken bij hun leefomgeving. Zoals de jongeren in het project die aangeven zich gestimuleerd te voelen samenwerkingen op te zetten met anderen en zo te werken aan hun zelfvertrouwen
- (Wijk)organisaties en welzijnsorganisaties in de wijk zijn enthousiast over deze vernieuwende vorm om nieuwe doelgroepen te bereiken en geven aan hier veel behoefte aan te hebben.
- Jongeren, leden van muziekverenigingen en professionals roemen de unieke opzet en zien kansen om het project door te ontwikkelen naar een methodische aanpak en langdurige inbedding.
Zonder dit project had ik echt nooit zo veel kunnen leren over mijn muziek en mezelf. Kunnen groeien en leren openstaan voor anderen.
Mayvision
Naar een vervolg
Deze resultaten en inzichten vragen, nee schreeuwen om een vervolg. Dus, aan de slag! Platform Power Plug en Cassandra Onck hebben het project doorgezet en doorontwikkeld waarbij nieuwe partijen zijn aangesloten zoals Zorgbelanginclusief én het JongerenNetwerk.
In het project Zuiderstroom 2.0 zet een collectief van programmamakers, artiesten, muzikanten, vrijwilligers en welzijnsprofessionals het samen maken en delen van muziek in, met als doel jongeren en hun leefomgeving op een positieve wijze te verbinden. Bovendien liggen er kansen voor een duurzame inbedding van het project. Om deze kans te verzilveren onderzoekt het collectief met deze nieuwe editie de achterliggende werkwijze en methodiek, en de benodigde organisatorische en financiële draagkracht om het project in ieder geval voor de aankomende drie jaar te blijven organiseren.
