Opdracht:
Hoe doet iedereen mee met de wijkgerichte energietransitie in Malburgen en Immerloo?
Om de klimaatdoelen van Parijs te behalen dienen inwoners en bedrijven in Arnhem meer te doen aan energiebesparing en verlaging van de C02 uitstoot. Woonwijken gaan van het gas af in 2030 en inwoners worden bewogen om hun levensstijl aan te passen. Gemeente Arnhem heeft tal van programma’s opgezet om inwoners en ondernemers te prikkelen en enthousiasmeren om hieraan mee te doen zoals Hotspot Energy, en de Wijkgerichte energietransitie.
Betty Jacobi, senior bestuursadviseur gemeente Arnhem, opdrachtgever
'Hoe zorgen we voor volwaardige betrokkenheid bij de energietransitie onder inwoners van alle culturele achtergronden, leeftijden en inkomensniveaus in Malburgen en Immerloo?'
Achter de voordeur komen om huizen te verduurzamen
Alleen, niet alle inwoners zijn of voelen zich betrokken bij deze aanpak. Gemeente Arnhem heeft moeite om inwoners van alle culturele achtergronden, leeftijden en inkomensniveaus te betrekken, met name in de sociaal zwakkere wijken als Malburgen en Immerloo. Zij zijn vaak ondervertegenwoordigd bij bijeenkomsten en de teams die programma’s uitvoeren lukt het maar niet om bij deze doelgroep ‘achter de voordeur’ te komen.
Meer over onze inzichten over de energietransitie?
Kennismaken:
Textielambachten als belangrijke cultuurdrager voor inwoners
Het team van Bureau Ruimtekoers trok de wijk in. Na twee weken veldwerk kwamen zij tot verrassende inzichten. Zij voerden gesprekken met mensen op straat, luisterden goed naar de verhalen van de buurtkapper en wijkburgermeersters. Tijdens de gesprekken die de makers voerden met organisaties en inwoners van de wijk werd al snel duidelijk dat inwoners en ondernemers zich hebben georganiseerd binnen borduur- , brei- en andere netwerken waarin kleding en textiel een rol spelen. Het textielambacht is dus een cultureel icoon!
Ontwerpers Pauline en Maaike weven zonnecellen
Op basis van die inzichten werd modeontwerper Pauline van Dongen uitgenodigd. Zij onderzoekt ze hoe zonnecellen geïntegreerd kunnen worden in kleding. Ze ontwikkelde onder andere het “Solar Shirt”, een T-shirt met 120 kleine flexibele zonnecellen. Ook werd weefexpert Maaike Gottschal uitgenodigd. Zij werkt al jaren met allerlei weeftechnieken en geeft workshops om het ambacht over te dragen.
Het maken van zonnestof is de verbinder
Pauline en Maaike werken samen aan Zonnestof. Een nieuw soort textiel met daarin zonnecellen verweven dat je telefoon kan opladen aan de zon. Doordat de zonnecellen bestaan uit flexibele strookjes kan het textiel met handweefgetouwen worden geweven.
Het samen maken van Zonnestof sluit perfect aan op de behoeften van alle betrokkenen. Gemeente Arnhem wil meer mensen bereiken en betrekken bij de energietransitie. Inwoners zijn betrokken via een taal die hen eigen is en voelen zich daarmee gezien. Ontwerpers Pauline en Maaike kunnen hun nieuwe product samen met inwoners doorontwikkelen.
Interventies in de publieke ruimte
Dat het maken van Zonnestof de vertaler is werd duidelijk toen het team van Ruimtekoers samen met Pauline van Dongen de weefgetrouwen in de publieke ruimte plaatste. Op een woensdagmiddag in het winkelcentrum in de wijk konden passanten het weven van zonnecellen ervaren.
Wat een succes! Mensen bleven maar langskomen! Iedereen wilde iets delen over zijn of haar geschiedenis en liefde van het maken van textiel. Mannen en vrouwen vertelde over hun weefgetouwen thuis of kleden die ze van hun ouders hadden gekregen. En ook de zonnecellen spraken tot de verbeelding.
Samen maken:
Workshops zonnestof maken
Samen met enthousiaste passenten en inwoners ontwikkelden Pauline, Maaike een workshopreeks bij het wijkcentrum Huis voor de Wijk én in de publieke ruimte. Tijdens de workshops maken deelnemers een eigen stukje Zonnestof waarmee zij hun telefoon kunnen opladen. Maar .. er gebeurde nog veel meer!
Verwondering
Iedere workshop begon met een voorstelronde waarin deelnemers werd gevraagd meer te vertellen over de relatie die zij hebben met de zon. Daarna deelde Pauline meer over haar werk als ontwerper en hoe zij zonnetechnologie gebruikt in kleding en het maken van textiel. Haar werk verwonderd en laat de verbeelding stromen bij deelnemers en met deze energie gingen zij zelf aan de slag met het maken van een stukje Zonnestof-textiel.
‘Ik ben niet met duurzaamheid opgegroeid, dus ik heb er nooit bewust over nagedacht. Maar nu, na de workshop, ben ik wel enthousiast. Ik ga straks op Alibaba kijken om zelf zonnecellen te bestellen!’
Janinya
Een nieuwe relatie met zonnetechnologie
Deelnemers werken tijdens de workshops met flexibele zonnecellen. Een nieuw type dat vooral verkrijgbaar is op grote rollen en die op daken van grote loodsen worden gelegd. Pauline heeft vellen van dit materiaal verknipt tot strookjes, waardoor de technologie die zo ver weg en anoniem lijkt ineens tastbaar wordt. Deelnemers bouwen er nu een relatie mee op.
De verwondering van het werk van Pauline, dat zonnetechnologie niet meer anoniem maar tastbaar wordt door de cellen met eigen handen aan te raken én dat deze worden geweefd in een eigen werkje waarin deelnemers kleuren en materialen zelf bepalen, zorgt ervoor dat zij automatisch toepassingen van dit textiel in het eigen dagelijkse leven gaan exploreren. Er opent zich een wereld van mogelijkheden; van zonnestofgordijnen en parasols tot zonnestoftassen en hoeden!
Ursila Graanoogst
Pauline van Dongen
Betty Jacobi
Samen evalueren:
Nieuwe ambassadeurs voor de energietransitie in Malburgen
Bovendien, deze exploratie enthousiasmeert deelnemers om aan de slag te gaan met een duurzame levensstijl. Duurzame toepassingen worden tastbaar; niet langer is duurzaamheid iets van de gemeente en technologie iets voor ‘slimme mensen’. Het wordt iets van de deelnemers zelf.
De voordeuren zijn geopend, doe je mee?
Vier deelnemers hebben zich aangemeld als energieambassadeur en helpen nu hun buren met het verduurzamen van de woning. Waar de voordeuren eerst gesloten bleven, worden nu door inwoners zelf woningen verduurzaamd. Bovendien werken de makers, Ruimtekoers, gemeente Arnhem én twee inwoners aan een vervolgproject waarbij ook de kinderen in de wijk worden betrokken. Zodat nog meer mensen aan de slag gaan met de energietransitie!
