Opdracht:
Toekomstige ontwikkelingen aan de Nijmeegseweg
Gemeente Arnhem maakt plannen voor de ontwikkeling van appartementen aan de Nijmeegseweg. Deze grote modernistische stadsweg splijt met haar enorme breedte de wijk Malburgen in twee, Malburgen-Oost en Malburgen-West. Het gebied voelt anoniem door de grote middenberm van maar liefst 50 meter breed.
De opdracht van gemeente Arnhem:
Kan een kunstwerk een brug slaan en mensen betrekken bij toekomstige ontwikkelingen aan de Nijmeegseweg?
Is het mogelijk dat de middenberm van de Nijmeegseweg op een andere manier wordt ervaren wanneer deze plek een herwaardering krijgt door een kunstwerk? Zo ja, met welke voorwaarden? En, wat zegt dat over de wensen en dromen die inwoners hebben voor de toekomstige ontwikkeling van het gebied? En kunnen zij op deze wijze duurzaam betrokken worden bij de toekomstige ontwikkelingen van het gebied?
Kennismaken:
Wij willen meer doen met onze ouders!
Het team van Bureau Ruimtekoers selecteerde kunstenaar Yasser Ballemans om samen aan de slag te gaan. Yasser maakt ruimtelijk werk met publieksparticipatie. Publiek kan zelf bijdragen aan het proces of aan het werk, dat zo een gevoel van eigenaarschap vergroot. Juist dat gevoel van eigenaarschap kan de desolate Nijmeegseweg een andere ervaring geven.
Yasser en het team trokken samen de omliggende wijken in op zoek naar waarden, wensen en dromen die inwoners hebben voor hun eigen leefomgeving. Tijdens de twee weken veldwerk raakten zij in gesprek met kinderen en jongeren bij de Jeugdwijkraad Malburgen. Tijdens het grote Jeugdwijkdebat in februari 2019 vroegen de jongeren aandacht voor meer betrokkenheid van ouders bij de realisatie van uitdagende tieneractiviteiten in de wijk. Yasser ontdekte zo dat familiewaarden belangrijk zijn voor de jeugd in de wijk.
Samen maken:
Familiewaarden eren en vieren
Samen met de jongerenorganisatie Jeugdwijkraad Malburgen ontwikkelde Yasser een workshop om familiewaarden te eren met houten familiewaardeschilden. Tijdens de workshop leerden de jongeren en ouders eerst over de betekenis van de schilden. Daarna maakten zij hun eigen ontwerp naar aanleiding van vragen als ‘waar ben jij trots op binnen je familie?’ en ‘wat zijn de meest dierbare momenten die je hebt met je familie?’. Massief houten schilden werden in eigen gekozen vormen gezaagd. Met in vuur verhitte ijzers brandden zij tot slot hun eigen symbolische voorstelling in het schild. Elk schild is dus uniek en vertelt zijn eigen verhaal.
Dit is Suriname. Dit is Nederland. Dit hart is mijn moeder. Dit hart ben ik. We zijn samen naar Suriname gegaan. Dat was heel leuk. Daar zag ik al mijn familie. Dat was speciaal. We gingen zwemmen in bruin water. Net cola water.”
Farah
Naar de toekomst
De workshops vonden plaats op plekken in de wijk zoals bij Het Timmerhuis en later op de middenberm van de Nijmeegseweg. Yasser plaatste daar voorafgaand drie houten triomfbogen waar schilden aan bevestigd konden worden. Het zijn rituele triomfbogen, die als poorten of ‘bruggen’ naar de toekomst wijzen. Voor de triomfbogen was er een vuurplaats gemaakt waar de jongeren en kinderen samen met hun ouders, in opperste concentratie, de familiewaardeschilden maakten. Binnen vijf dagen kwam de installatie vol te hangen met houten schilden en familiewaarden zoals de vakantie naar zee, een theepot van tante of de vurige wens om een hond te hebben.
Samen Evalueren:
Een plek waar je wél wilt zijn
De Nijmeegseweg veranderde in vijf dagen naar een maakplaats. De vuurtent, grote vuurschaal en houten blokken markeerden de centrale ruimte voor de houten triomfbogen die als een halve cirkel waren opgesteld. Een verbinding van Oost naar West, of andersom. In het vuur en aan de geplaatst tafels werd gewerkt: gezaagd, getekend, gepraat en gedeeld. De installatie, omgeven door voorbijrijdende auto’s, maar ook de toegang naar de lommerrijke middenberm, was zo een prettige visuele toevoeging aan de desolate publieke ruimte.
Resultaten
De anonieme middenberm veranderde zo even naar een plek waar je wel graag wilde zijn. Dat is mede de verdienste van Yasser zelf. Zijn open houding zorgde voor veel contact met de wijk, enthousiaste wijkpartners, volle workshops en lokale media die uitermate positief verslag legden over het werk en zijn proces.
Met het projecten zijn 190 jongeren en familieleden uit de wijk betrokken en hebben zij samen 75 schilden gemaakt. Veel tieners en families waren afkomstig uit de wijk door samenwerkingen met WijkLab, Rijnstad jongerenwerk, Fresh jongerencentrum en Het Timmerhuis.
De samenwerking met Yasser Ballemans en de Jeugdwijkraad leidde tot het nieuwe kunstproject Soul Search City. Daarnaast werken de partners na dit project intensief samen aan meer jeugdactiviteiten in Malburgen.
En de Nijmeegsweg?
In het najaar van 2021 presenteerde gemeente Arnhem het ontwerp voor een nieuwe Nijmeegseweg met enkele rijbanen en een maximum snelheid van 30 kilometer per uur. Om zo de verbinding tussen Oost en West te verbeteren.
