Opdracht:
Gesprekken over duurzaamheid zijn hoognodig!
Gemeente Arnhem is op allerlei terreinen al flink actief om inwoners te betrekken bij de energietransitie. Zo is er onder andere aanbod voor huiseigenaren en huurders om huizen te verduurzamen. Alleen, niet alle inwoners zijn of voelen zich betrokken bij deze aanpak. Daarom zijn gesprekken over duurzaamheid met uiteenlopende inwoners hoognodig. In opdracht van gemeente Arnhem organiseert Bureau Ruimtekoers de dialoog over duurzaamheid en energietransitie met bi-culturele gezinnen in Malburgen en Immerloo.
Betty Jacobi, senior bestuursadviseur gemeente Arnhem
'Hoe zorgen we voor volwaardige betrokkenheid bij de energietransitie onder inwoners van alle culturele achtergronden, leeftijden en inkomensniveaus in Malburgen en Immerloo?'
Kennismaken:
Aan de slag mét partijen en inwoners
Na het succes van het project Zonnestof in 2020, waarin Pauline van Dongen en weefexpert Maaike Gottschal samen met inwoners van Malburgen en Immerloo een nieuw soort textiel maakten met flexibele zonnepanelen, gingen Pauline en Ruimtekoers opnieuw samen aan de slag. Ditmaal niet met stof, maar met klei.
Solar Workspace
Ze ontwikkelden samen een werkplaats waar kinderen, ouders, gezinnen verschillende workshops konden volgen om de mogelijkheden van zonne-energie te ontdekken. Samen met de energieambassadeurs van het Klimaatverbond werden inwoners van Malburgen en Immerloo uitgenodigd in de Solar Workspace. Om daar met elkaar te bouwen aan de Zonnestad van de toekomst. Zo raakten bewoners die vaak niet bereikt worden betrokken bij de energietransitie en werden zij aangezet en geholpen tot energiebesparing in hun eigen huishouden.
Solar Workspace worskhop 1: Bouw mee aan Zonnestad
Solar Workspace workshop 2: Maak je eigen ZONderzetter
Samen maken:
kinderen bouwen hun eigen Zonnestad
In het voorjaar van 2022 trokken de makers met een zelfgemaakte zonnekar Malburgen in. Midden in de publieke ruimte bouwden kinderen en hun ouders aan een Zonnestad. De kinderen kregen klei, een zonnepaneel en een propeller of lampje. Met zonne-energie komt de stad in beweging.
Door te kiezen voor klei als materiaal in de werkplaats was alles mogelijk. De creativiteit van kinderen werd aangewakkerd en ze werden uitgedaagd om na te denken over wat er in de stad allemaal op zonne-energie zou kunnen draaien. Door zelf iets te maken met een zonnepaneel ervaarden kinderen bovendien op een tactiele manier de werking van een zonnecel.
Ook de ouders bereiken
En terwijl de kinderen bouwden in de bouwplaats, hadden ouders met energieambassadeurs van Klimaatverbond goede gesprekken over energie- en kostenbesparing en duurzaamheid in huis. Ouders die hun mailadres achterlieten kregen meer informatie en werden ze uitgenodigd voor een adviesgesprek over het verduurzamen van hun huis. De kinderen kregen hun creatie mee naar huis, inclusief een bouwdiploma en een flyer met een QR-code waar ouders ook meer informatie konden vinden.
Leerkracht O.B.S Het Mozaïek
“De kinderen van onze school (Het Mozaïek) vonden het erg leuk en konden tijdens een bliksemstage bij een ingenieursbureau vertellen wat energietransitie was (tot verbazing van het personeel daar)”
Samen maken:
Maak je eigen ZONderzetter
In drie workshops maakten wijkbewoners een eigen ZONderzetter. De ZONderzetter is een zelfgemaakte en geglazuurde keramieken onderzetter. Met de ZONderzetter lichten je drankjes ’s avonds op met de opgeslagen energie van de zon. Het team van solar designer Pauline van Dongen ontwikkelde samen met bewoners en wijkpartners de workshopreeks ‘Maak je eigen ZONderzetter!’ om wijkbewoners op een andere manier in aanraking te laten komen met de mogelijkheden van zonne-energie. Letterlijk, want door zelf iets te maken voor in je eigen huis kwam zonne-energie opeens dichtbij en werden zonnecellen tastbaar.
Aan het denken gezet
Het was echt geweldig mensen. Ik ben weer aan het denken gezet over wat ik zelf kan doen op het gebied van duurzaamheid. En wat doen de ZONonderzetters het enorm goed! Ze geven heel lang een heel mooi warm licht in het duister, eigenlijk de hele nacht lang. Superblij mee!
Deelnemer workshop ZONderzetter
Heb je een fijn moment met de zon gehad?
De workshops waren ook een mooie aanleiding om in gesprek te gaan over duurzaamheid. Tijdens het werken aan de ZONderzetters gingen deelnemers met elkaar en het team in gesprek over wat de zon voor hen betekent, hoe zonne-energie precies werkt en wat je zelf kan doen om je huis te verduurzamen. En tussen de workshops door gingen ze aan de slag met huiswerkvragen, zoals: “Heb je deze week een fijn moment met de zon gehad?” en “Wat viel je deze week op aan je energieverbruik?”. Dit maakte dat tussen de workshops door deelnemers anders gingen kijken naar hun eigen gebruik van energie.
Lees hier over de workshops
Solar Workspace in jouw wijk?
Doe mee met Bouwplaats Zonnestad!
Midden in de publieke ruimte bouwden we samen met kinderen en hun ouders aan een Zonnestad van klei. Met zonne-energie komt de stad in beweging en leer je bovendien van alles over de energie van de zon. Terwijl de kinderen bouwen, kunnen ouders kletsen met energieambassadeurs de ‘lokale duurzame energie club’ over energie- en kostenbesparing en duurzaamheid in je eigen huis. Ook een Zonnestad bij jou? Neem contact op met projectleider Renée!
Renée Janssen
renee@ruimtekoers.nl 06 - 33006071Samen evalueren:
Samen werken aan langdurige betrokkenheid bij de energietransitie
Het project heeft geleid tot 190 zonnige ontmoetingen en gesprekken over zonne-energie. De klimaatambassadeurs hebben tientallen inwoners voorzien van informatie en geholpen met het verduurzamen van hun woning. 100% van de deelnemers had een positieve ervaring met het project.
Nieuwe samenwerkingen
Studio Pauline van Dongen ontwikkelt samen met Gert Jan Schouten van Atelier ’t Duifje de ZONderzetter workshop door tot een toegankelijk workshopprogramma dat aan verschillende doelgroepen en partners kan worden aangeboden. Er staan nu al drie nieuwe workshops op de planning voor het voorjaar van 2023. Hierin nemen we de geleerde lessen van dit jaar mee en zorgen we voor een nog beter programma.
Pauline van Dongen
Betty Jacobi
Ellen Britton
Lees over Zonnestad
Bouwplaats Zonnestad als openbaar educatieprogramma
Het najaar van 2022 werkten we samen met de Solar Biënnale in Rotterdam. Hier stond de zonnekar op markten in vier verschillende stadsdelen. In Rotterdam werkten we samen met coaches van de Energiebank zodat ouders zich meteen konden aanmelden voor advies, en we werkten daarnaast samen met VVE010, Alex Energie en Cooperatie Middellander. We workshop bleek ook op deze andere locatie een groot succes en daarmee breed-inzetbaar. Ook leidde de aanwezigheid van de Bouwplaats tot een vermelding op Vers Beton en was Bouwplaats Zonnestad te zien in de uitzending die Tegenlicht maakte over Solar Design.
Meer over Zonnestof, de voorloper van Zonnestad
In de zomer van 2020 maakten Pauline van Dongen en weefexpert Maaike Gottschal samen met inwoners van Malburgen en Immerloo een nieuw soort textiel: Zonnestof. Door het weven van flexibele zonnecellen is het mogelijk met deze nieuwe stof een lampje te laten branden, of zelfs je telefoon op te laden via de zon. Door deelname aan de workshops raakten inwoners en ondernemers, die nog niet eerder betrokken waren bij thema’s rondom de energietransitie, in gesprek over een bewuste en duurzame levensstijl, exploreerden zij nieuwe duurzame toepassingen in de eigen woning en werd er draagvlak gecreëerd voor de energietransitie in de woonwijk.
