Aanleiding:
Op zoek naar verbinding!
Tijdens Ruimtekoers Festival 2016 ontwikkelde het programmateam van Ruimtekoers een theoretisch kader. Door gesprekken met Rutger Bregman, Bas Heijne, Simon(e) van Saarloos en vele anderen werd het helder dat we als samenleving ons best moeten doen om in verbinding te blijven. En dat het samen maken en beleven van kunst hierbij een grote rol kan spelen. Dus, aan de slag. Doe je mee?
Kennismaken bij A Place To Be, Eat & Grow
Het hoofdkwartier van het festival: A Place To Be was in het lege kantoorgebouw aan de Groningensingel 51. Dit gebouw stond al acht jaar lang leeg en is geplaatst in het hart van Arnhem-Zuid; in de wijken Kronenburg en Vredenburg. De ontvangst was van achter een grote balie waar iedereen een praatje kwam maken. Op verschillende verdiepingen vonden allerlei programma’s plaats. Een plek om te zijn en nader kennis te maken dus!
A Place To Eat
A Place To Eat was het pop-up restaurant op de bovenste verdieping. Met fantastisch uitzicht over de stad aten bezoekers hier de lievelingsgerechten van mensen uit de wijk. Er werd gegeten aan lange tafels waar mensen elkaar ontmoetten. Het restaurant werd geleid door chef-kok Allon Cheng van Resto van Harte. Niet alleen de recepten kwamen uit Arnhem-Zuid, maar ook de veelal biologische ingrediënten. Iedere avond was het restaurant goed gevuld met meer dan 100 eters. De eerste dagen kwam ongeveer de helft van alle gasten uit de wijk. Daarmee was het restaurant de verzamelplek van het festival geworden: een echte place to be.
Ik heb genoten van het restaurant, heerlijk eten aan lange tafels hierdoor had ik mooie gesprekken met mensen die ik niet kende. Verder hele aardige mensen bij de ingang. De speelsheid en het experimentele was leuk!
A Place To Grow
A Place To Grow was de binnentuin op de vijfde verdieping in A Place To Be; een hele kantoorverdieping ingericht als binnentuin. Er werden workshops georganiseerd door Arnhem Tuiniert en De Onkruidenier. Er waren ook verschillende yogaworkshops; er werd gekampeerd, gegeten door serviceclubs en er was de veranda; het decor van alle verdiepingsprogramma’s. Zo maakte Ruimtekoers haar publiek op een indrukwekkende en inspirerende manier bewust van de positieve effecten van een groene omgeving.
Wij Zijn De Stad!
In de weken voorafgaand aan het festival maakte fotograaf en filmmaker Herbert Alfonso een reis door de Arnhemse wijken Kronenburg en Vredenburg. Hij voerde gesprekken met bewoners en fotografeerde dat wat hem intrigeerde. Fragmenten van die gesprekken kregen plaats op de foto’s met ondertiteling. De titel Wij Zijn De Stad komt voort uit zijn werk in Arnhem-Zuid.
Samen maken en beleven van een kunst- en cultuurprogramma
Samen met de stad werd het festivalprogramma bedacht en gemaakt. Kunstenaar en antropoloog Sachi Miyachi maakte met buren in Arnhem-Zuid de minigolfbaan The Field. Waar de verschillende levels symbool stonden voor de uitdagingen die de buren hebben overwonnen, of graag zouden willen overwinnen in hun leven. Kunstenaar Thomas Kuijpers dook in het leven van Donald Trump en presenteerde diens expositie als eerstejaars kunststudenten. En muziekgroep Project Wildeman maakte samen met passanten bij Winkelcentrum Kronenburg een geluidsinstallatie; Het Geluid van Zuid. De installatie was een voorstelling waarin het publiek zelf de hoofdrol speelde.
Écht betrekken?
Introdans en studenten bij ArtEZ Docent Dans maakte samen met senioren in Arnhem-Zuid de prachtige dansvoorstelling Nors en Sous, centraal daarin stond de ontmoeting die de ouden en jongeren hadden. Zij presenteerde de ontmoeting in de oude kantoorkamers.
Ruimtekoers stelde de volgende vraag hardop met haar programma: Hoe betrek je de stad bij je festival nu echt? En hoe zorg je ervoor dat interactie en deelname vanzelfsprekend is? In het gele programma stond de interactie centraal. Van het kunst- en cultuurprogramma tot en met educatieprogramma, een open call en het verdiepingsprogramma.
Samen maken, doe je mee?
Het Open Call programma is het resultaat van de open oproep aan alle Arnhemmers om een bijdrage te leveren aan het programma. Ruimtekoers faciliteerde in ruimte en voorzieningen, inwoners programmeerde en organiseerde zelf. De aanpak was een succes en het animo groot, van een knuffelmiddag, naar muurschilderingen tot een wereld dominodag, alles kwam voorbij!
Samen maken bij het educatieprogramma
De toekomst van het samenleven in de stad begint natuurlijk bij de jeugd. Hoe kunnen we kinderen en jongeren betrekken bij de thematiek van Ruimtekoers en hen actief laten nadenken over hun eigen leefomgeving? Ruimtekoers heeft samen met scholen en instellingen een educatieprogramma opgezet. Zo werden leerlingen uit groep 5 en 6 gevraagd mee te denken over het leven in de stad. Drie lessen in de klas en een dag aan de slag op Ruimtekoers resulteerden in een maquette van de stad van de toekomst die heel het festival te bewonderen was.
Samen evalueren en verdiepen
Hoe vertaal je de thema’s van Ruimtekoers zo dat ze beklijven? In verschillende debatten en lezingen werden bezoekers uitgedaagd dieper in te gaan op onderwerpen die het samenleven in de stad benaderen vanuit verschillende opzichten. De programma’s werden bezocht door professionals uit het hele land. Zo wist Ruimtekoers ook haar inspiratie vanuit de maatschappelijke ontwikkelingen op een inhoudelijke manier te duiden.
We Love Arnhem!
In het Ruimtedebat bekeken inwoners, kunstenaars en beleidsmakers van gemeente Arnhem naar de rol van de gemeente bij stadsontwikkelingen, waar is behoefte aan? En hoe vertalen we dat naar beleid? We onderzochten enkele van die behoeften met een VPRO Tegenlicht Meet Up rondom de aflevering “Boer zoekt voedselflat”. Hoe ziet de toekomstige voedselproductie en consumptie van Arnhem eruit? Welke initiatieven zijn er nu al om voedsel duurzaam en lokaal te produceren?
Samen met PopUpCity, Companen en Movares organiseerde Ruimtekoers een symposium waarin stedelijke professionals samen de toekomst van de Nederlandse bloemkoolwijken onder de loep namen. Deze baanbrekende woonerven zijn echter al lang niet meer de levendige publieke ruimtes van toen. Toch hebben deze wijken unieke kwaliteiten. Het programma bestond uit een plenair gedeelte met onder andere electoraal geograaf Josse de Voogd.
Maar goed, willen we echte verandering, dan moeten we aan de bak! Is een nieuwe generatie Nederlanders het protesteren verleerd? Moeten we weer met spandoeken de straat op? Of hebben wij, de huidige generatie, nieuwe manieren gevonden om in protest te gaan? We gingen op onderzoek samen met antropoloog en schrijver Sinan Cankaya, Schrijfster Eva Rovers, Activist en columnist Anne Fleur Dekker.
Een festival met, voor en door de stad
En zo betrok Ruimtekoers de stad bij een kunst- en cultuurfestival over, door en met de stad. We toonden en openden bubbels, zette nieuwe samenwerkingen op realiseerde impact; 500 mensen deden mee en 24 initiatieven kregen een vervolg. Nóg meer muurschilderingen, kunstprogramma’s en debatten vonden plaats in de jaren na het festival. Ruimtekoers deelde haar inzichten met gemeente Arnhem in artikel dat samen met adviesbureau Companen werd opgesteld.
