Aanleiding:
Malburgen verandert
Malburgen verandert, steeds meer mensen met nieuwe verhalen en achtergronden komen de wijk in, anderen verhuizen juist naar elders. Er is sprake van toenemende gentrificatie. Die verandering is niet per definitie iets slechts, maar voor oudere bewoners kan dit soms overweldigend voelen. Zij ervaren een verlies van identiteit in de wijk, voelen zich niet verbonden met de nieuwe bewoners en trekken zich vaker terug.
Aanleiding van het project
Hoe kan het samen maken en beleven van erfgoed bijdragen aan de leefbaarheid van de wijk?
Route Malburgen: ontmoeting en verbinding in de wijk
Samen met theatermaker Karlijn van Kruchten trok het team van Bureau Ruimtekoers daarom de wijk in. Op zoek naar de verhalen van vroeger. Wat blijkt: ontmoeting en verbinding zijn thema’s die als een rode draad de geschiedenis en de toekomst van de wijk aan elkaar verweven en waarin iedereen zich kan herkennen.
Kennismaken:
Alles begint met … een kopje koffie
Samen met theatermaker Karlijn van Kruchten trok het team van Bureau Ruimtekoers de wijk in op zoek naar verhalen van vroeger. Op de koffie bij De Duiventil van Leo en Jannie en aanschuivend bij de wijkontbijtjes in buurtcentrum De Hobbit en bij MFC De Spil, ontmoetten zij verschillende Malburgers, die hun verhaal wilden delen en ook nog wel anderen wisten met wie Karlijn écht moest gaan praten.
En zo stroomden de koffie-afspraakjes binnen. Karlijn fietste van appartement naar rijtjeshuis, van winkelcentrum naar buurthuis. Het uitgangspunt was om meerdere perspectieven in de wijk ruimte te geven. Inmiddels wonen er namelijk meer dan 120 nationaliteiten samen in Malburgen.
Lees hier verder
Herkenning in elkaars verhalen
Na al die ontmoetingen bij de mensen thuis was het de beurt aan Karlijn om koffie te serveren. Dat deed ze bij wijkrestaurant Sama Sama. Er had zich inmiddels een groep deelnemers gevormd en die kwam daar voor het eerst samen. De stemming zat er meteen goed in. Er was veel herkenning in elkaars verhalen en de spullen die zij meenamen – een schoolrapport, kranten van vroeger, een foto van de eerste heilige communie – zorgden voor een oneindige stroom anekdotes. Ook archiefmateriaal en oude foto’s van de wijk inspireerden de deelnemers. Samen bekeken ze ook de digitale archieven van Het Gelders Archief en ze verzamelden foto’s. Een week later was er nóg een activiteit. De groep ging in een bus met elkaar door Malburgen om de plekken te bezoeken die voor hen bijzonder zijn. Opnieuw kwamen er ontroerende, grappige en mooie verhalen naar boven.
Lees meer over
Alles hebben jullie
In Syrië woonde mijn familie ook dicht bij elkaar. Ik hou van hen, geniet bij hen, eet met hen. Nu zijn ze allemaal gevlucht en zonder dak. Om 75 jaar op dezelfde plek te mogen wonen met je familie om je heen: alles hebben jullie
Jihan
Wonen in het paradijs
Deelnemer Jihan is jaloers op de Malburgers om de tafel die al zo lang in de wijk wonen en legt haar gevoel op de tafel. ‘In Syrië woonde mijn familie ook dicht bij elkaar. Ik hou van hen, geniet bij hen, eet met hen. Nu zijn ze allemaal gevlucht en zonder dak. Om 75 jaar op dezelfde plek te mogen wonen met je familie om je heen: alles hebben jullie.’ Asmar – twintig jaar in Malburgen, oorspronkelijk uit Irak – herkent het. Een klein moment is het gezelschap stil. Dan knikt Marianne: ‘Dat vergeten wij weleens. Wij wonen in het paradijs.’
Wandel je mee? Route Malburgen is geopend!
De route is voor iedereen beschikbaar om te lopen. Haal een routeboekje en audiospeler op en loop en luister door Malburgen. Via de site www.routemalburgen.nl kun je een audiospeler reserveren. Daar vind je ook informatie over de locatie van de audiospelers en de routeboekjes.
Wandel je mee?
info@ruimtekoers.nlSamen maken:
Een theatrale audioroute voor en door Malburgers
Hoe komen al deze verhalen samen tot één? Hoe zorgen we ervoor dat de verhalen en de plekken voor altijd met elkaar verbonden raken? Zodat huidige én nieuwe Malburgers de geschiedenis leren kennen?
De route komt tot leven!
En dus … met deze vragen in het achterhoofd was het voor Karlijn weer tijd voor koffie. Met een audiorecorder op zak ging Karlijn op pad om de levensverhalen van deelnemers op te tekenen. En vroeg ze hen een plek aan te wijzen die voor hen bijzonder is. Zo ontstonden er prachtige verhaallijnen en een fysieke route door de wijk. Dankzij tekstschrijver Hilde Wijnen, fotograaf Bram Petraues en vormgever Femke van Wijk kwam de route ook tot leven in een boekje en website.
En zo leidt Route Malburgen de bezoekers langs 12 persoonlijke verhalen van Malburgers op 9 verschillende plekken. Van Hotel Zuid, waar Malburgers dansten, naar de Klaproosstraat en Bereklauwstraat waar Malburgers samen optrokken tegen drugsoverlast.
Lees meer over ...
Zelf regie nemen door de jaren heen
Karlijn en Pim, projectleider van Ruimtekoers, ontdekten zo een rode draad in al die verhalen. Pim vertelt: ‘De plekken en verhalen gaan allemaal over plaatsen in de wijk waarbij verbondenheid met de buurt werd gevoeld of gebouwd. Of dat nou (rol-)schaatsen, dansen, eten, picknicken, radiomaken of wandelen is. Het ging ook over hoe we zelf regie kunnen nemen om dingen voor elkaar te krijgen, Marianne van Rooy zei het mooi: ‘Ik besloot op een bepaald moment, toen ik het minder zag zitten in onze wijk: ik ga niet verhuizen, ik blijf hier en we gaan er wat aan doen (drugsoverlast). En dat doen we samen. Allemaal hebben we geholpen er wat aan te doen.’
Nog lang bij elkaar blijven komen als groep!
‘Ik vond het heel bijzonder om mee te doen met Route Malburgen. Zo fijn om allemaal mensen uit de wijk te leren kennen, tijdens het maken van de route, maar ook tijdens de presentatie. Op de opening heb ik allemaal mensen ontmoet die in mijn flat wonen! Ik hoop dat we nog lang bij elkaar blijven komen als groep!’
Asmar
Wat is een theatrale audioroute?
Maar, wat is een theatrale audioroute eigenlijk? Karlijn beantwoordt deze vraag: ‘Een theatrale audioroute is anders dan een gewone audiotour, omdat we veel gebruik maken van geluidsfragmenten, omgevingsgeluid en stemmen. Het wordt er wat spannender door. De mensen zijn echt, verhalen zijn echt en niet gescript, maar door het gebruik van de audioroute wordt de verbeeldingskracht van de luisteraar meer aangewakkerd.’
Samen evalueren:
blijf met elkaar in gesprek!
Samen met de deelnemers werd het project geëvalueerd. De deelnemers zijn ontzettend enthousiast en nog niet van plan om met het project te stoppen. Er is een hechte groep ontstaan die nu elke maand bij elkaar blijft komen. Onder het genot van een kop koffie bij Sama Sama praten ze elkaar bij en delen ze nog meer verhalen met elkaar. Maar ook nieuwe deelnemers zijn welkom om aan te sluiten.
Een vervolg: Hoofdstuk 2 en 3 zijn in de maak!
De route heeft veel verhalen en gemeenschappen naar voren gebracht die hun stempel hebben gedrukt op Malburgen, maar wiens geschiedenis voor lang niet iedereen bekend is. Daarom ontwikkelen de inwoners samen met inwoners met een Indische of Molukse achtergrond en inwoners met een Koerdische achtergrond twee nieuwe hoofdstukken voor Route Malburgen. Samen met studenten van de opleiding sociaal werk van MBO RijnIJssel ontwikkelen we Route Malburgen door tot een educatieproject. Dat vindt plaats in het schooljaar 2023-2024.
Brendley Muller, deelnemer en inwoner
Karlijn van Kruchten, theatermaker
Bob Roelofs, wethouder gemeente Arnhem
De wijk maak je samen
Met Route Malburgen bouwden deelnemers en bezoekers aan een gedeelde identiteit en geschiedenis van hun wijk. Niet door één verhaal te vertellen, maar juist door te laten zien dat iedere buurtbewoner zijn eigen verhaal heeft in de wijk. Zo was Route Malburgen vooral een manier om elkaar te leren kennen en in gesprek te gaan. Zoals Marianne, deelnemer van Route Malburgen, het samenvat: “De wijk maak je samen. Hoe? Kom dichter tot elkaar, laat ieder in zijn waarde en vooral: blijf altijd met elkaar in gesprek.”
