De opdracht:
Een zachte landing voor de nieuwe wijk, hoe doe je dat?
In mei 2021 is het Integraal Programma van Eisen aangenomen door de gemeenteraad van Bunnik voor de bouw van 1.200 woningen in Odijk West. Een nieuwe woonwijk die de naam ‘de Kersenweide’ draagt, wordt de aankomende jaren ontwikkelt. Een flinke ontwikkeling voor Odijk dat nu ruim 2.400 huishoudens kent. Gemeente Bunnik begeleidt deze ontwikkeling en geeft daarbij de participatie en communicatie vorm met als doel inwoners van Bunnik te informeren over de planvorming.
De opdracht:
Hoe heet je een nieuwe wijk welkom met creatieve participatie en communicatie?
Betrokkenheid bij de ontwikkeling
Wij weten dat bij een dergelijke grote gebiedsontwikkeling, alleen ‘informeren’ niet voldoende is om betrokkenheid bij de inwoners te creëren. Gemeente Bunnik is op zoek naar een ‘zachte landing’, om de letterlijke en figuurlijke afstand tussen de toekomstige bewoners van de Kersenweide en de bestaande inwoners van Odijk te verkleinen. Dit allemaal om de nieuwe wijk met al haar facetten, kwaliteiten en inwoners welkom te heten. Met andere woorden, hoe heet je een nieuwe wijk welkom? En hoe zorg je voor betrokkenheid bij de verdere ontwikkeling?
Kennismaken tijdens veldwerk in Odijk
Het team van Bureau Ruimtekoers, onderzoeker Sarah en projectleider Renée hebben zich ondergedompeld in Odijk. Ze spraken uiteenlopende inwoners tijdens hun vier weken durende veldwerk. Zo kregen zij een goed beeld van wat er speelt in het dorp, waar de wensen en behoeften liggen én hoe men kijkt naar de aanstaande ontwikkeling.
‘We hebben gepraat met tientallen Odijkers, koffietjes gedronken bij ‘t Wapen van Odijk, rondleiding gekregen van ontwerper Ronald Sillem, kersen geplukt en kersensap gedronken met Jaap Dekker in de boomgaard van de Mockings, door het Kersenweide gebied gewandeld met landschapscoördinator Walter Jaaltink, zij aan zij zitten werken met de buurtsportcoaches in het Dorpshuis, koffie gedronken in de Huiskamer van Odijk met senioren.”
Renée en Sarah
Behoefte aan meer overzicht en presentatie
‘Na vier weken veldwerk vol ontmoetingen met inwoners, ondernemers, kunstenaars en fruittelers tekende zich een beeld af van Odijk als een gezellig, gemoedelijk dorp. Men is er vriendelijk, open en eigenlijk altijd wel bereid om een praatje te maken. Eenmaal aan de praat vertelt men ons dat het in Odijk best wel ‘ons-kent-ons is’, maar dat het dorp ook altijd groeiend is en dat de samenstelling van de mensen daardoor steeds gemêleerder wordt.
Met het verenigingsleven en de sociale samenhang lijkt het wel goed te zitten. Het is klein een dorp waar veel gebeurd, maar waarin de samenhang tussen de mensen en activiteiten nog wat onzichtbaar is. Er is een duidelijke behoefte aan meer overzicht: wie doet nou wat? En, hoe kunnen we meer samenwerken in én aan Odijk? Zodat we samen Odijk maken?’
Samen workshops maken in, met en voor Odijk en Kersenweide
Aan de slag! Terwijl gemeente Bunnik een online platform ontwikkelde voor toekomstige participatie, maakten wij samen met betrokken Odijkers een offline platform: Werkplaats de Kersenweide. Centraal stond de mobiele werkplaats. De plek om midden tussen de maisvelden en historische boomgaarden het gebied te bekijken, te proeven en naar te luisteren. Een plek om samen te maken, ontdekken en proeven wat het huidige en toekomstige Kersenweidegebied allemaal te bieden heeft. Uit de ontmoetingen & kennismakingen met Odijkers, vormden zich uiteindelijk drie workshops die we organiseerden vanuit de mobiele Werkplaats Kersenweide.
Drie workshops in het gebied
De workshops zijn gemaakt door Odijkers, voor Odijkers. Enthousiaste inwoners die elkaar nog niet kenden gingen samen aan de slag om Kersenweideverhalen uit het verleden, heden en toekomst te maken en delen met andere inwoners. Zo leerden Odijkers van alles over de rijke en bewogen geschiedenis van het gebied door met Odijker en verhalenverteller Raymond Uppelschoten op verhalentocht te gaan. Met de fiets bezochten de deelnemers de oudste boerderijen in het gebied, mochten ze naar binnen en maakten ze kennis met huidige en nieuwe bewoners.
De week erop plukten en proefden inwoners met de landschapskenner Kaat en de ‘fruitslagers’ van De Roze Bunker uit de regio wilde kruiden en planten die nu groeien in het gebied. Vervolgens maakten deelnemers hun eigen kersverse fles Kersenweidelimonade van. En als kers op de taart ontdekten Odijkers het gebied vanuit het perspectief van het meest belangrijke beestje dat er rondzoemt: de bij. Midden vanuit het gebied onderzochten zij samen met Henk van Berkel en The Creative Chef welke planten, bomen en bloemen zorgen voor de lekkerste Odijkse Honing. Nu én in de toekomst.
‘Mijn vriendin en ik zijn op zoek naar een huis, het liefst in de buurt van Utrecht. Op de website van Kersenweide zagen we deze workshops en we dachten: ‘we gaan eens een kijkje nemen om de sfeer daar te proeven’. We hebben nu een veel beter beeld van het gebied van de wijk die er straks komt te staan!’
Sanne
Samen evalueren:
Langdurige betrokkenheid bij de ontwikkeling
En zo kwam de toekomstige wijk Kersenweide in september 2021 al even tot leven! 61 mensen namen deel aan de drie workshops in september 2021. Tijdens het project werd zowel via veldwerkmethoden de sfeer geproefd van de huidige inwoners ten opzichte van de toekomstige ontwikkeling en werd de toekomstige campagne voor Kersenweide alvast voorzien van content door het afnemen van interviews met betrokkenen en niet betrokkenen bij het project. Bovendien organiseerden Odijkers zélf een drietal workshops ín en met het gebied waar de toekomstige wijk zal verrijzen.
“Voor de toekomst van het gebied is het belangrijk dat er een weloverwegen langetermijnvisie wordt neergelegd. De bij biedt ons een mooi perspectief dat ons helpt om na te denken over de invulling van het groen en de benodigde biodiversiteit. Ik blijf graag betrokken, de volgende workshop is in het voorjaar!”
Henk van Berkel
Resultaten
Het project leidde tot duurzame verbindingen. Zo geven deelnemers aan mensen te hebben ontmoet die zij nog niet kenden én willen zij langdurig actief blijven bij Werkplaats Kersenweide. In het voorjaar van 2022 staan reeds nieuwe workshops gepland die zij volledig zélf organiseren, met en voor Odijkers en de toekomstige Kersenweide.
“Dit project was een schot in de roos! Het was zo fijn om op een laagdrempelige wijze onze inwoners te betrekken bij de plannen. Een alternatief op de meer traditionele informatieavonden. We hebben veel positieve reacties gekregen en we hoorden al dat inwoners er zelf een vervolg aan willen geven!”
