Ik kook mijn verhaal Immerloo, de kracht van samen eten maken en delen

Opdracht:
Met cultuurparticipatie de kloof slechten tussen hulpverleners en inwoners

Zes betonnen galerijflats, geplaatst in knipmeshouding, geklemd tussen de Arnhemse ringweg en de uiterwaarden, dát is Immerloo. De wijk werd eind jaren 60 gebouwd, toen de woningnood hoog was en de plannen groots. Maar de overlast en de criminaliteit namen toe, net als de armoede. Inmiddels hoort Immerloo al jaren bij de armste buurten van Nederland.

En dus zetten de gemeente en diverse zorg- en welzijnsorganisaties de schouders onder deze wijk. Maar door de multiproblematiek en de grote culturele diversiteit hebben hulpverleners moeite in contact te komen met inwoners. Of andersom. Hulpverleners spreken van een kloof tussen hen in de inwoners.

Gemeente Arnhem zoekt naar verfrissende aanpakken om die kloof te slechten. En benaderde daarom Bureau Ruimtekoers. Is het mogelijk om via erfgoed- en cultuurparticipatie inwoners te betrekken die nog niet werden bereikt? En is deze aanpak een methode voor hulpverleners om outreachend te werken?

Kennismaken:
Van veldwerk naar kookworkshops

Projectleider Pim en community-vrijwilligers Ali en Shaheera dompelden zich onder in Immerloo. Zij zagen al snel een gebrek aan culturele activiteiten in de wijk én bedachten met het team van De Plint – een nieuwe ontmoetingsplek in een van de flats – en Allon Cheng van Vitanos, kookworkshops waarbij inwoners hun lievelingsgerecht en dus hun immaterieel erfgoed kunnen delen.

Mensen die wonen en werken in Immerloo

Uitnodigingen in het Nederlands, Engels, Farsi en Arabisch werden verspreid door Ali en Shaheera en via-via meldden mensen zich aan. Iedereen die woont en/of werkt in Immerloo is welkom. Zo maken we ruimte voor professionals die werken in de wijk om nieuwe inwoners en netwerken te leren kennen.

Samen maken:
Ik kook mijn verhaal

Samen eten maken en delen is natuurlijk al eeuwenlang het recept voor verbinding. En ook nu weer! In drie kookworkshops bij De Plint stijgt het aantal deelnemers van 5 naar 30! En deelnemers komen overal vandaan. Tijdens de kookworkshops worden allerlei talen gesproken en veel deelnemers oefenen dan ook hun Nederlands.

Sommige kookworkshops vinden plaats tijdens de ramadan. Veel van de inwoners vasten die periode. Ondanks dat zij zelf niet eten, hebben zij zich enorm uitgesloofd om meer over tradities en zichzelf te vertellen via het eten dat zij hebben gemaakt. Zo komen er heerlijke gerechten ter tafel: manakeesh, kabsa en harra esba’o. Een heerlijke goulash, en pakawra uit Afghanistan. Dat is een heerlijk knapperig gefrituurde (en vegetarische!) snack.

Rijst met een eigen verhaal

Bij de volgende workshops sluiten weer nieuwe mensen aan en groeit de groep. Zo bracht Narges drie vriendinnen mee die samen een heerlijke Qabuli Palaw maakten. Een rijstgerecht uit Kabul, Afghanistan, dat veel wordt gegeten tijdens de Ramadan. Hierdoor leerden we veel verschillende bereidingswijzen van rijst kennen! Allemaal op een verschillende manier bereid, en allemaal met een ander verhaal. Zo maakte Fadya Syrische Riz Bazalia (rijst met erwten), en genoten we intens van het toetje van Hans: een authentieke Wajik, Indische kleefrijst met kokosmelk en rietsuiker

De iftar in Immerloo

Uiteindelijk maakten 30 inwoners samen de gerechten voor de iftar waar nog eens opnieuw 30 inwoners op af kwamen. Om 20.30 uur werd het vasten gebroken. Het was een bijzonder moment: een eerste dadel, daarna samen aan lange tafels genieten van de verschillende smaken en geuren waarmee we nieuwe mensen ontmoetten en meer leerden over verschillende culturen en tradities.

Samen evalueren:
Wat we leerden van Ik kook mijn Verhaal, Immerloo

De kookworkshops gaven interessante inzichten over de wijk en hoe haar inwoners die wijk beleven. Inwoners geven aan aansluiting te missen bij andere inwoners en willen daar graag een rol in spelen, maar weten vaak niet hoe. Cultuurparticipatie zien zij als een welkome aanvulling op het veelal sport-georiënteerde programma in de wijk. En zij zien deze activiteiten als een manier om met andere mensen in contact te komen en zo bijvoorbeeld hun Nederlands te oefenen.

We leerden ook dat er al veel verbindingen zijn in de wijk, maar dat die vaak onzichtbaar zijn. De groep groeide doordat deelnemers bekenden uitnodigen. Bovendien is de groep cultureel erg divers. Zo werd er bij de laatste kookmiddag gekookt door mensen met een Spaanse, Chinese, Arabische, Afghaanse, Molukse, Angolese, Syrische, Nederlandse, Libanese, Hongaarse, Curaçaose, Colombiaanse, Surinaamse en Indiase achtergrond.

De volgende stappen

Vijftien deelnemers hebben aangegeven samen met Ruimtekoers en De Plint volgende stappen te willen zetten. Deze groep actieve inwoners staat klaar om opnieuw aan de slag te gaan en hun buren en kennissen te betrekken. Met hen hebben we een plan gemaakt met als titel: ‘Thuis in Immerloo’.

Het idee is dat inwoners, samen met een professionele fotograaf, een foto-expositie over wat het gevoel van thuis voor hen betekent bedenken, maken en presenteren. Inwoners delen verhalen, zetten buurtgenoten en hun rituelen op de gevoelige plaat, eten elkaars lievelingsgerechten en vieren samen de foto-expositie die groots in de wijk te bewonderen is.

Het slechten van de kloof

Dat inwoners zélf de volgende stappen zetten én dat het project inzichten heeft gegeven in behoeften van inwoners, zien de zorgprofessionals als een indicator van succes. Zij zien dat inwoners in hun eigen kracht komen en regie nemen. En zien kansen voor singalering bij en met inwoners. In een volgend project breiden zij hun rol uit en realiseren zo een aanpak voor outreachend werken met erfgoed- en cultuurparticipatie als middel!