Theatershow De Ideale Wereld wil… “De stem van mensen in armoede weer laten klinken”

Als je geld hebt

‘Als je geld hebt, heb je het niet nodig. En als je het nodig hebt, dan heb je het niet’, geeft Karlijn de aftrap. Beide dames gingen in coronatijd als vrijwilliger voedselpakketten samenstellen bij de Voedselbank. Ze spraken daar met mensen die in armoede leven en ontdekten hun levensverhalen. Ze kwamen erachter hoeveel vooroordelen er bestaan. Er wordt snel gezegd: ‘Waarom hebben ze (de mensen met weinig te besteden) zoveel kinderen of huisdieren? Waarom roken en drinken ze zoveel? Hoezo hebben ze een dure smartphone?’ Esther licht toe: ‘Mensen hebben budgetbegeleiding die beslist waar hun geld naartoe mag, roken is vaak een vorm van verdoving of troost. Een smartphone is om in contact te blijven met ‘het leven’; met de kinderen, om werk te vinden of om andere dingen te kunnen regelen. Er is zoveel meer aan de hand bij mensen die financieel in de ellende verkeren.’

Karlijn en Esther portretteren een vrouw die voor het eerst naar de Voedselbank ‘mag’ en maken het publiek duidelijk hoeveel dankbaarheid, maar tegelijk ook ongemak en vooral schaamte daarmee gepaard gaat. Ze werken samen toe naar hun letterlijke proteststem ‘Dit is ons protest’, tegen het kapitalisme, de privatisering en de stigmatisering van ‘arme mensen’. Ze vragen om solidariteit en denken in oplossingen. Zelf gaan ze zeker verder op deze ingeslagen weg: in een artistieke samenwerking met het liefst allerlei betrokken mensen, waaronder beleidsmakers, sociaal werkers en mensen die in armoede leven of leefden.

Dan vragen ze de zaal om hun ervaringen en meningen. Tanja uit Rotterdam steekt haar hand op. Ze heeft ook als vrijwilliger bij een Voedselbank gewerkt en knalt eruit: ‘Als je érgens uit je eigen bubbel getrápt wordt, is het daar. Ik ging echt anders kijken naar mensen die er komen. Zo werkte ik er met twee dames waarvan de ene uit een familie kwam die al generaties lang worstelt met armoede en de andere is pijlsnel de financiële afgrond in gegaan door een problematische scheiding. Het is nooit zo zwartwit en al helemaal geen eigen schuld, dikke bult.’

Een andere vrouw vertelt dat ze zelf uit een ‘arm’ gezin komt en daar nooit wat van heeft gedacht of gemerkt, behálve: toen ze als kind niet mee mocht op schoolreisje. Dat is haar altijd bijgebleven. Maar ze zegt ook: ‘Je hoeft er niet in door te leven. Mijn moeder heeft altijd gehamerd op onze opleiding. We moesten een diploma halen. En ze benadrukte enorm dat we in de eerste plaats voor onszelf moesten kunnen zorgen. Dat is gelukt.’ Een meneer in een andere rij geeft aan dat hij de voorstelling indrukwekkend vond. Ook zegt hij dat volgens hem ‘een oplossing’ voor armoede een utopie is. Esther geeft aan dat ze dat begrijpt, maar dat ze nu vooral in eerste instantie de stem van mensen die in armoede leven weer wil laten klinken.