Op tournee door de wijk, Route Malburgen.

Kennismaken

Op een zonnige, zachte donderdagochtend in augustus zijn om een grote tafel bij Sama Sama negen Malburgers aangeschoven. Van de partij zijn bovendien theatermaker Karlijn van Kruchten, en projectleider Pim Gerritsen en Lisette Wiegers van ons eigen team. Als de koffie en koek voor ieders neus staan kan de allereerste bijeenkomst van Route Malburgen beginnen. Met een voorstelrondje natuurlijk.

Buitelende verhalen

De stemming zit er meteen in. De deelnemers vertellen uitgebreid wie ze zijn en laten zien wat ze van huis hebben meegenomen. Een schoolrapport, kranten, een foto van de eerste heilige communie. De verhalen stromen de ruimte, de hoofden in en roepen daar weer nieuwe herinneringen op. Het ene is nog niet verteld of het andere buitelt eroverheen.

Wonen in het paradijs

Op een paar mensen na – die bij elkaar in de klas zaten vroeger, elkaar als voorzitter opvolgden, of zelfs getrouwd zijn – ziet iedereen elkaar vandaag voor het eerst. Er is veel herkenning in elkaars verhalen en de plekken die ter sprake komen.

Jihan is jaloers op de Malburgers om de tafel die al zo lang in de wijk wonen en legt haar gevoel op de tafel. ‘In Syrië woonde mijn familie ook dicht bij elkaar. Ik hou van hen, geniet bij hen, eet met hen. Nu zijn ze allemaal gevlucht en zonder dak. Om 75 jaar op dezelfde plek te mogen wonen met je familie om je heen: alles hebben jullie.’ Asmar – twintig jaar in Malburgen, oorspronkelijk uit Irak – herkent het. Een klein moment is het gezelschap stil. Dan knikt Marianne: ‘Dat vergeten wij weleens. Wij wonen in het paradijs.’

Beatmis, dikke Bobbie en bordeelsluipers

Als de koek nog lang niet op is, laat Karlijn oude foto’s van verschillende plekken in Malburgen zien. ‘Pak allemaal twee foto’s waar je een herinnering of gevoel bij hebt,’ vraagt Pim. Dat valt niet mee. Aan elk beeld kleven meer verhalen dan de tijd die er is om ze te vertellen. Marianne vertelt over de Vinkenkerk, de katholieke Sacramentskerk die in 2006 afgebroken werd. ‘Alleen de klok is er nog. Het was helemaal geen mooie kerk hoor, maar het is jammer dat hij weg is. Hij heeft in mijn leven veel betekend. Ik ben er gedoopt, heb er mijn communie gedaan, mijn vader en moeder zijn er allebei begraven. En ik mis het klokgelui.’ ‘In de Vinkenkerk was altijd de beatmis, weet je dat nog?’ zegt Brendley.

Van de beatmis via de Don Boscoschool naar Hotel Zuid, het is een kleine stap. ‘Het was de petticoattijd,’ vertelt Brendley. ‘Bij Indische mensen gebeurt alles thuis, dus daar gingen we oefenen. Jiven, twisten, alles aan de kant, en dan gingen we dat wat we geleerd hadden in Hotel Zuid in praktijk brengen.’ Marianne: ‘Dikke Bobbie had je daar rondlopen, die was ober.’ ‘En er waren bendes: vetkuiven en buikschuivers en bordeelsluipers,’ lacht Ineke. ‘In Hotel Zuid is trouwens mijn liefde voor Van Morisson begonnen.’

On the roll!

De rolschaatsbaan, het baggergat, de Praets, de oude Daams op Suikerland die Eduards haar precies zo knipte als op de foto die hij van zijn moeder meekreeg, voor tien cent zwemmen in de Rijn (waar destijds de riolering nog op uitkwam), de tijd dat alle achterpaden verlichting kregen en de verandering die dat veroorzaakte in de wijk, kopen op de pof en sparen voor een VIVO-boekje: Route Malburgen is on the roll!

Hoe de erfgoedroute er precies uit gaat zien, daar gaan de deelnemers over nadenken. Een week later gaan we in een bus met elkaar door de wijk touren. Karlijn: ‘De route kan natuurlijk niet uit tweehonderd plekken bestaan, maar we kunnen groots denken. Kleiner kan altijd.’ Pim kijkt de tafel rond. ‘Zijn er nog vragen?’

‘Wie maakt die route dan?’ vraagt Jan Spijers. ‘Wij dus, met z’n allen,’ antwoordt Pim. ‘Dáár gaat dit over.’

Op tournee door de wijk

Een week later dus op tournee met de Route Malburgen deelnemers! Het was geweldig, met allemaal blije gezichten, in een toffe – gepimpte – bus, met koffie, koekjes, en ijsjes. Het was een warme dag, gelukkig had de bus airco.

Twee van de deelnemers van vorige week konden er jammer genoeg niet bij zijn vandaag, maar zijn wel betrokken bij het programma. De bus ging langs 8 locaties in Malburgen, waarbij we in de bus verhalen hoorden en samen ophaalden. We gingen er op twee plekken uit om daar verder te praten en foto’s te maken.

Bij Hotel Zuid, waar we nu kijken naar een dierenkliniek, zien we voor ons hoe Brendley in een zwarte nette broek, rood gilet en zwarte das, uit dansen gaat. De meisjes afwachtend in een rij om ten dans gevraagd te worden door de jongens.

Thea poseert even verderop bij een foto van vroeger van haarzelf, in de winkels van haar ouders. Er wordt overal druk gewezen. ‘Daar zat de kapper, en daarnaast had je dan de snackbar!’

Rode draad

Pim vertelt: ‘De plekken en verhalen gaan allemaal over plaatsen in de wijk waarbij verbondenheid met de buurt werd gevoeld of gebouwd. Het gaat over plekken die verschillende mensen in de wijk bij elkaar brachten, of nu nog brengen. Of dat nou (rol-)schaatsen, dansen, eten, picknicken, radiomaken of wandelen is. Het ‘trefcentrum’, jammer dat het er niet meer is, komt niet voor niets terug in veel van de verhalen.’

‘Het ging ook over hoe we zelf regie kunnen nemen om dingen voor elkaar te krijgen, Marianne van Rooy zei het mooi: ‘Ik besloot op een bepaald moment, toen ik het minder zag zitten in onze wijk: ik ga niet verhuizen, ik blijf hier en we gaan er wat aan doen (drugsoverlast). En dat doen we samen. Allemaal hebben we geholpen er wat aan te doen.’

Route Malburgen gaat over het terugbrengen van dat gevoel, middels kunst en cultuur en met gemeenschappelijk erfgoed, samen; in de publieke/virtuele ruimte. Een mooie kick-off van het samen-maakproces!