Dit was de Akademie Workshop: Toekomstbeelden met, voor en door de stad, met Yasser Ballemans
In het project Soul Search City ontwerpt kunstenaar Yasser Ballemans samen met vijf jongeren een sculpturaal spel over de toekomst van de stad. En dat is best een uitdaging. Want hoe doe je dat, samen maken? En hoe zorg je ervoor dat er iets achterblijft wanneer je als kunstenaar weer doorgaat naar je volgende project?
In de derde Ruimtekoers Akademie workshop nemen Yasser en de jongeren ons mee in hun proces. De deelnemers kwamen samen in Huis voor de Wijk in Immerloo waar ze ontvangen werden door Yasser en drie van de jongeren, waarmee hij de afgelopen maanden daar het Soul Search City spel heeft ontwikkeld. Tijdens de workshop werd het spel getest, werd samen met de deelnemers en de jongeren gereflecteerd en verbeterd, en deelde Yasser zijn zoektocht naar het sociaal kunstenaarschap en hoe hij dit aanpakte in het Soul Search City project. Een kijkje in de keuken van participatieve beeldende kunst.
Ontdek meer over het werk van Yasser
Kerken, carnaval en vuur: de kunst van verbinden
Yasser was altijd al geïnteresseerd in kunst als middel om mensen te verbinden. Zo vertelt hij hoe hij zich in eerder werk liet inspireren door rituelen, ornamenten en carnaval. Ja carnaval, want van dit ritueel dat de overgang van de winter naar de lente viert kunnen we volgens Yasser veel leren. Het is een voorbeeld van hoe rituelen kunnen verbinden, sterke gemeenschappen kunnen bouwen en bovendien heersende machtsstructuren kunnen bevragen. Rituelen markeren vaak een verandering, maar ze geven ook houvast en kunnen zo een mogelijke toekomst verbeelden en mensen verbinden.
Zo komt ook vuur steeds terug in het werk van Yasser. Zodra je ergens vuur maakt komen mensen er automatisch op af en ontstaan er ontmoetingen. Een interventie kan zo soms zo simpel zijn als vuur.
Yasser
Ontmoeten is ook gewoon doen!
Soul Search City: Verbinding in de stad van de toekomst
Dus tijd om aan de slag te gaan! We verruilen het Huis voor de Wijk met een zonnig stuk gras in de wijkmoestuin. Daar test de groep de eerste versie van het Soul Search City spel.
De spelers ontvangen een brief, een brief uit de toekomst. De wijk dreigt door een gebrek aan verbinding uit elkaar te vallen en het is aan ons om een motie te ontwikkelen die de wijk weer bij elkaar brengt. De deelnemers staan in een grote cirkel met in het midden een vuur. In verschillende spelrondes strijden ze om de waarden en oplossingen voor het gesprek aan verbinding in de wijk. Er komt van alles voorbij: we spelen weerwolven maar dan met dictators en democraten, rolspellen waarbij je opeens door het masker (letterlijk) van een ambtenaar of toekomstige wijkbewoner kijkt, en wie iets wil zeggen gooit een houtje op het vuur.
De workshopdeelnemers spelen dit prototype van het spel samen met de jongeren die het met Yasser hebben ontworpen. Best een uitdaging zo vertellen ze: Alex: “Aan het begin vroeg ik me constant af waar het naar toe ging. Maar ik denk dat uiteindelijk wij de essentie van het spel hebben bedacht doormiddel van de workshops en Yasser dit vervolgens heeft verbeeld.”
Spelontwerper Laura
“Pas nu ontstaat er een beeld van wat we aan het maken zijn. En nu is het dus een kwestie van testen, reflecteren en verbeteren.”
Meer over Soul Search City
Samen reflecteren: Het spanningsveld tussen maatschappelijke en artistieke waarde
Ook voor Yasser is het project een uitdaging. Voor het eerst ontwerpt hij vanaf het allereerste begin een werk samen met anderen. En ook hij is nog aan het ontdekken hoe je dat aanpakt. Herkenbaar voor veel deelnemers. Veel hebben al hun eigen manieren en methodes om verbinding aan te gaan met de omgeving, maar hoe wordt het echt een participatief maakproces? En hoe zorg je ervoor dat je iets achterlaat?
Deelnemer van het spel
Ik ben vooral nog bezig met mensen samenbrengen, Soul Search City gaat wat dat betreft veel verder. Yasser is echt bezig met samen maken.
De belangrijkste les? Neem de tijd. Het duurt even om de juiste partners te vinden, je te binden aan een plek, maar ook voor alle betrokkenen om elkaar te leren kennen en vertrouwen op de bouwen. Het is geen kwestie van veel ophalen, je terugtrekken in een atelier en een resultaat presenteren. Echt samen maken vraagt om veel terugkoppelen, uitproberen en aanpassen. Want uiteindelijk is het doel dat de jongeren het spel dragen en eigenaar worden. Zo kan Yasser als kunstenaar ergens vol induiken, vervolgens verder gaan naar een volgend project, maar ook iets duurzaams achterlaten.
De evaluatie van het prototype was meteen een inkijkje in dit proces. De deelnemers gingen in gesprek met Yasser en de jongeren over hun ervaring. Er kwamen veel goede ideeën en suggesties voor verbeteringen naar voren, maar misschien nog wel belangrijker, er ontstond een gesprek over het doel en de motivatie van de jongeren in het ontwerp van het spel. Samen werd het concept een stap verder gebracht. Kortom, een oefening in samen maken.
Ik vond het heel inspirerend om een inkijkje te krijgen in de werkwijze en het proces van Yasser. Waar loop je tegenaan bij sociaal-artistiek werken? Welke positie neem je als maker in als je participatief gaat werken? Waar ligt het eigenaarschap of waar wil je dat het ligt? En door het spel met elkaar te spelen waren we ineens ook onderdeel van een gezamenlijk maakproces. Het heeft me weer doen beseffen dat mensen het fijn vinden om bij te dragen, mee te denken en hun stem te laten horen.
