Akademie in 2019: Waar zit de hotspot?

Tijdens het festival in 2019 maakte Ruimtekoers een verdiepend programma met Architectuurcentrum CASA. Het programma bestond uit zes losse activiteiten waar vanuit verschillende perspectieven, formats en doelgroepen de kansen voor de publieke ruimte in Arnhem-Zuid en Malburgen werden onderzocht.

Hierbij werden ook makers van Ruimtekoers aan het woord gelaten: wat dragen zij en het Ruimtekoers Festival bij aan deze ontwikkelingen? Het programma werd bezocht door professionals en geïnteresseerden uit de omgeving. Want hoewel het programma gericht is op Arnhem-Zuid, zijn deze thema’s in veel Nederlandse steden aan de orde.

De lezingen boden voor velen een interessant inkijkje in deze thema’s, maar gaf tegelijk de mogelijkheid voor Ruimtekoers om zich verder te verdiepen in het experiment Malburgen en Arnhem-Zuid. Wat is de historie van de wijk, wat is er zoal bijgekomen en wat zijn de mogelijkheden op gebied van kunst, de openbare ruimte en de vormgeving hiervan?

Openingsprogramma met Bas Heijne

Het openingsprogramma met Bas Heijne en makers van het festival was een ode aan de samenwerking. Alleen het participeren, het samenwerken, is niet altijd leuk. Soms wordt de confrontatie uit de weg gegaan en dat is zonde vindt Heijne, want juist in de wrijving zit de mogelijkheid om écht dichter bij elkaar te komen. Het mag soms knetteren, als mensen onder elkaar moeten we dat toch wel kunnen verdragen? Durf als maker, ontwerper, architect, bewoner en beleidsmaker de confrontatie aan te gaan.

Kunst voor ruimte, ruimte voor kunst

Kunst in de openbare ruimte kan een middel zijn tot samenspraak: In het themaprogramma kunst voor ruimte, ruimte voor kunst met Hans van Houwelingen en programmeurs en makers van Ruimtekoers ontstond een levendig gesprek over de toepassing van kunst in de openbare ruimte: hoe zorg je ervoor dat kunstwerk is passend op de wensen van bewoners? Specialist omgevingswet en advocaat Jasper Molenaar geeft aan dat in de toekomstige omgevingswet een grote rol is voor participatie: wil je iets plaatsen of doen met de omgeving, dan zal je ‘draagvlak’ moeten aantonen. Alle gasten waren het met elkaar eens over de toegevoegde waarde van kunst, maar zoeken ook naar vormen op die participatie: de maker komt vaak zelf met het idee, hoe houd je dat in stand?

Het ideaal van Zuid & Safari door Zuid

Historicus Henk Wentink en Ontdekkingsreiziger Hans Jungerius namen ons mee naar de kansen van het stedelijk ontwerp van Arnhem-Zuid in Het Ideaal van Zuid en de Safari door Zuid. In gesprek met bewoners en Henk Wentink werd het helder: in Arnhem-Zuid woon je in het groen, met ruimte en rust. Voorzieningen zijn er minder, maar dat was ook de opzet van het ruimtelijk ontwerp uit deze tijd: licht, lucht en ruimte. Zo werden er grote groene openbare ruimtes ontworpen binnen de context van een dringende woningnood. Dat ervaarde ook Jungerius, in een wandeltocht benadrukte hij de kansen en de gevaren van het stedelijk ontwerp van Arnhem-Zuid: de grote groene openbare ruimte mag wat meer worden geactiveerd, en bebouwing mag worden opgeknapt. De uitdaging: betrek mensen bij het inrichten van de openbare ruimte.

AAAFF & Ritueel van Zuid

Tijdens het eerste Arnhemse Architectuur en Animatie Film Festival georganiseerd door KloosterKino werden stedelijke dystopieën (of toch utopieën) getoond. Goed voor de inspiratie voor de ruimtelijk ontwerpers, maar ook voor andere aanwezigen: het toonde de inspiratie die de stad kan geven om mogelijk scenario’s voor het samenleven te onderzoeken. Gelukkig konden we samen met de Onkruidenier nog even genieten van die publieke ruimte in het Ritueel van Zuid. Zij waren gevraagd om samen met landschapshistoricus Jori Wolf een ritueel te ontwikkelen waarmee de publieke ruimte werd geherwaardeerd. Tot een nieuw ritueel kwam het niet, maar de waarde van rituelen werd wel helder; rituelen zijn er altijd geweest en is een viering van samenlevingswaarden.